Cá rô phi là loại cá nạc, thịt có vị ngọt ít tanh, chế biến dễ dàng với đa dạng món ăn. Năm 2016, trong bảng xếp hạng tiêu thụ hải sản nhiều nhất của người dân Việt Nam thì cá rô đứng ngay vị trí thứ tư với mức tiêu thụ lớn nhờ giá thành tương đối rẻ.
Cá rô phi và những điều bạn nên biết
Cá rô phi là loài cá chủ yếu sống ở vùng nước ngọt, tuy nhiên một số loài trong chúng cũng có thể sống ở những môi trường nước lợ hay nước mặn. Chúng sở hữu thịt có vị ngọt ít tanh, chế biến dễ dàng với đa dạng món ăn khác nhau.
Nguồn gốc của loài cá rô phi
Cá rô phi là loài cá thuộc họ Cichlidae có rất nhiều chủng loại, nguồn gốc sinh ra từ Trung Đông và Châu Phi. Năm 1924, cá rô được con người đưa vào nuôi đầu tiên sau đó tới năm 1940 – 1950 nuôi rộng rãi trên toàn thế giới, đặc biệt là những nước cận nhiệt đới và nhiệt đới. Cho tới những năm gần đây thì nuôi cá rô mới trở thành ngành nuôi với quy mô công nghiệp hơn. Hiện nay, đã có hơn 100 nước trên thế giới nuôi cá rô.
Một số loại cá rô phi
Cá rô phi được tìm ra khoảng 80 loài. Nhưng, chỉ có khoảng 10 loài trong số đó có giá trị kinh tế trong nuôi trồng thủy sản. Để phân loại cá rô thì người ta sẽ dựa vào đặc tính sinh sản. Gồm 3 giống, cụ thể:
- Tilapia: với cách sinh sản là đẻ trứng lên giá được làm từ cỏ rác. Cả con cái và con đực sẽ cùng bảo vệ tổ của chúng.
- Sarotherodon: đây lại là loài cá chuyên đẻ dưới các tổ được đào ra và được cả cá đực, cá cái ấp trứng trong miệng.
- Oreochromis: cũng đào tổ để đẻ như Sarotherodon nhưng chỉ con cái ấp trứng.
Còn ở Việt Nam, cá rô thành 3 loại chính, bao gồm: cá rô vằn phát hiện ở Đài Loan; rô phi đen có xuất xứ từ Thái Lan và cá rô đỏ có phát sinh từ Malaysia.
Môi trường sống của cá rô phi
Cá rô phi rất dễ thích nghi và sống được ngay cả ở nước kém chất lượng và chật chội. Cá không sống dưới nước lạnh, vậy nên nơi nuôi thường ở khí hậu ấm hơn. Mỗi quốc gia hoặc trang trại sẽ có các tiêu chuẩn nuôi khác nhau.
Nuôi cá trong môi trường quá đông sẽ dễ khiến chúng bị bệnh. Cá rô thường ăn tảo tuy nhiên chúng có thể ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau. Khi cá rô được nuôi trong môi trường tốt, sạch sẽ chúng sẽ khoẻ mạnh hơn.
Đặc điểm hình thái
Cá rô phi có thân hình hơi dẹt, vảy bóng ánh tím, có nhiều sọc đậm chạy song song nhau dọc từ lưng xuống dưới bụng. Dưới vi đuôi của cá sẽ có một sọc đen đậm từ trên xuống dưới. Còn vi lưng thì lại là sọc xám đen. Phần đầu chính là đặc điểm giúp phân biệt giữa con đực với con cái.
Ví dụ: cá rô đực đầu to và nhô cao lên trên, màu sắc ở vi lưng và vi đuôi sặc sỡ hơn, có lỗ niệu sinh dục và hậu môn; Còn với cá rô cái có đầu nhỏ hơn, hàm dưới trề ra để dễ dàng ngậm trứng khi ấp và con, màu sắc ở vi đuôi và lưng thường nhạt hơn. Cá rô cái có 3 lỗ huyệt là lỗ niệu tách riêng với lỗ sinh dục và lỗ hậu môn.
Cá khi trưởng thành có khả năng sinh sản mạnh khi đẻ từ 6 cho tới 11 lần. Con cái mỗi lần sẽ đẻ từ 1000 đến 2000 trứng. Sau đó con đực và con cái sẽ ngậm trứng trong miệng trong khoảng 2 tuần. Khi trứng đã được thụ tinh thì cá sẽ ngậm trong miệng cho tới tận lúc nở.
Cá rô phi ăn gì?
Món ăn của cá rô phi
Tất cả các sinh vật phù du, lá xanh, các sinh vật bé nhỏ dưới đáy, mùn, bã… đều là thức ăn cho loài cá rô này. Khi nuôi nhốt thì người dân thường cho cá rô ăn bằng các loại thức ăn được chế biến như bột cá khô, các loại ốc, bột khoai, bột lúa, bã đậu… Đặc biệt chúng còn ăn được cả chất thải của động vật chăn nuôi nên chi phí nuôi loại cá này tương đối thấp.
Tập tính ăn của cá rô phi
Khác với loài cá chép thì cá rô phi khi ăn không xáo trộn lớp nền đáy lên. Vào ban ngày chúng sẽ ăn các động vật không xương sống ở đáy hoặc các vụn hữu cơ chứa nhiều vi khuẩn. Loài cá này còn có thể ăn các loại động vật sống dưới nước không có xương sống hoặc các loại cá con mới nở. Khi nuôi cá rô thì tập tính ăn uống của loài này rất quan trọng để đảm bảo quản lý ao hồ một cách phù hợp nhất cho năng suất cao.
Điểm mặt một số công dụng của cá rô phi
Cá rô phi là loài chứa nhiều chất dinh dưỡng bổ ích, các loại vitamin và các khoáng chất, đặc biệt rất giàu protein, các axit béo, kẽm, thành phần phốt pho, nhóm vitamin B12, chất niacin, nhóm vitamin B6, kali và axit pantothenic… vô cùng tốt cho sự cơ thể trong giai đoạn tăng trưởng và phát triển. Có thể kể đến như:
Cá rô phi tốt cho xương
Cá rô này có thành phần các chất khoáng như phốt pho rất cần thiết cho sự phát triển xương và móng tay, hơn nữa còn giúp phòng tránh các bệnh như: loãng xương khi thiếu mật độ khoáng trong xương.
Ngăn ngừa ung thư
Như các loại cá khác thì cá rô chứa nhiều selen. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, khi có thể nạp đủ selen sẽ giúp ngăn cản quá trình thoái hoá cũng như ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư.
Cá rô phi tốt cho não
Cá rô chứa cả axit omega 3 và kali dồi dào, vừa thúc đẩy não bộ phát triển lại vừa tăng cường chức năng của hệ thần kinh. Kali giúp đẩy oxy lên não bộ, tạo cân bằng chất lỏng trong cơ thể.
Tốt cho tim mạch
Một nghiên cứu gần đây chỉ ra omega 3 có khả năng giúp giảm huyết áp cao đồng thời ngăn ngừa các bệnh như: đột quỵ, bệnh về tim mạch hay xơ vữa động mạch.
Chống lão hóa
Cá rô này có thành phần dồi dào vitamin C và E giúp chống lão hoá, đặc biệt tốt cho da như: tái tạo da, làm cho làn da rạng rỡ và tươi hơn. Đồng thời hạn chế các gốc tự do làm lão hoá da.
Giảm cân nhờ cá rô phi
Cá rô này rất phong phú protein và chứa ít calo. Nên dù nó chứa nhiều chất bổ dưỡng cho cơ thể nhưng sẽ không khiến dư thừa calo dẫn tới béo phì. .
Tốt cho bệnh nhân tuyến giáp
Cá rô này tương đối tốt với bệnh nhân tuyến giáp do có selen đóng vai trò quan trọng giúp điều tiết tuyến giáp đồng thời cải thiện tốt chức năng nội tiết tố..
Tăng cường hệ thống miễn dịch
Một lợi ích không thể bỏ qua đó chính là loại cá này giúp cường hệ miễn dịch. Giúp cơ thể chống lại được những tác nhân có hại…
Ăn nhiều cá rô phi có tốt không?
Trong chế độ ăn uống lành mạnh, mọi người có thể thêm cá rô vào thực đơn ít nhất 2 lần trên 1 tuần. Các thành phần có trong loài cá này rất tốt cho sức khỏe. Khi mua cá rô các bạn nên chọn mua tại các nơi có nguồn gốc lành mạnh và sạch sẽ để giữa trọn hương vị và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Chế biến cá rô phi với vài thủ thuật đơn giản
Để tạo ra các món ăn ngon từ rô phi thì không chỉ dừng lại ở gia vị nêm nếm, mà ngay ở bước sơ chế cũng vô cùng quan trọng. Dưới đây là các bước để có món cá rô ngon:
Chế biến cá rô không tanh từ công đoạn sơ chế
Cá rô sau khi mua về,chúng ta cần rửa sạch với nước rồi mới đánh vảy. Sau đó mới cắt hết vây và dùng chanh, muối thêm rượu gừng chà xát lên 2 mặt cá. Cuối cùng bạn nên rửa lại bằng nước sạch, tốt nhất nên rửa trôi dưới vòi nước đang chảy. Sau đó các bạn mổ bỏ lòng, cắt mang và vây, làm sạch màng đen bên trong bụng.
Ngâm rửa cá rô khử tanh hiệu quả
Muốn cá rô hết tanh thì các bạn có thể áp dụng một trong các phương pháp sau:
- Ngâm cá trong nước vo gạo:Gạo vo xong để lại phần nước và ngâm cá trong khoảng 15 phút.
- Ngâm cùng với hỗn hợp gừng và rượu.
- Pha hỗn hợp giấm hoặc nước cốt chanh rồi cho cá vào ngâm.
- Ướp gia vị cá rô để đẩy mùi tanh và khi nấu cá sẽ đậm đà hơn.
Những món ăn toát lên hương vị đậm đà của cá rô phi
Cá rô phi có thể chế biến ra rất nhiều các món ăn ngon có thể kể đến như:
Cá rô rán giòn
Cá rô rán giòn đảm bảo sẽ khiến cả gia đình thích thú khi ăn cùng với nước mắm chua ngọt thêm chút tỏi và ớt cay, đặc biệt là vào các ngày thời tiết chuyển lạnh ở miền Bắc.
Chả cá rô quấn lá lốt
Chả cá rô quấn lá lốt thơm ngon giòn rụm chắc chắn không thể thiếu khi chế biến cá rô. Thưởng thức cùng chút tương ớt sẽ hao cơm vô cùng. Đây là món ăn tuy không phổ biến nhiều nhưng đã ăn thì nhất định sẽ nhớ và muốn ăn nữa.
Cá rô nấu canh cùng dưa chua
Không chỉ món khô mà ngay cả món canh thì loài cá này cũng rất ngon mà không hề tanh chút nào và còn hấp dẫn vô cùng. Ở Hàn Quốc nổi tiếng với món kim chi thì ở Việt Nam có dưa chua tuy mộc mạc nhưng lại ngon vô cùng. Món canh cá dưa chua này chắc chắn sẽ là món ăn yêu thích cho các gia đình trong những ngày hè oi bức.
Cá rô sốt cùng cà chua
Cá rô sốt cùng cà chua đậm đà sền sệt, thịt cá bên ngoài giòn rụm nhưng bên trong vẫn mềm thơm chứ không khô. Mang đến cho người ăn vừa thơm vừa ngọt.
Cá rô kho cùng nghệ tươi
Làm sạch cá rồi cho vào niêu đất, thêm nghệ băm nhuyễn hoặc bột nghệ, vài quả ớt và tiêu xay, nấu trên lửa vừa cho thấm vị là chúng ta đã có nồi cá kho nghệ ngon xuất sắc không ai có thể chối từ. Món ăn giúp thay đổi và làm mới thực đơn cho gia đình trong các bữa cơm hằng ngày của nhà bạn.
Kết luận
Mong rằng sau khi đã đọc xong bài viết trên đây bạn sẽ hiểu thêm về loài cá rô phi rất phổ biến ở nước ta từ nguồn gốc, giống loài, tập tính. Đồng thời trang bị thêm cho bản thân kinh nghiệm chế biến các món ngon từ loài cá này để đem đến những bữa cơm tròn vị cho cả gia đình.
