Ẩm thực Việt luôn phong phú và đa dạng nhờ vào sự xuất hiện của nhiều nguyên liệu tự nhiên thơm ngon, bổ dưỡng, điển hình như cá Măng. Đây là thành phần chính cho vô số món ăn hấp dẫn thường xuyên xuất hiện trong căn bếp của chúng ta với không ít công dụng tốt cho sức khỏe. Những nội dung trong bài viết hôm nay sẽ giúp bạn đọc hiểu chi tiết hơn về loại cá độc đáo này nhé.
Cá Măng thường xuất hiện vào những mùa nước nào?
Cá măng có tên khoa học Chanos được tìm thấy vào năm 1775 với 2 dòng chính sống tại vịnh biển và ở sông. Thân hình của chúng khá lớn với chiều dài khoảng 0.5 – 1.5m, cân nặng cơ thể của chúng dao động trong khoảng 5 – 12kg, phần thân thon dài và dẹt 1 bên bụng.
Không phải thời điểm nào bạn cũng có thể thưởng thức cá Măng. Chúng chỉ xuất hiện phổ biến khi vào mùa sinh sản bắt đầu từ khoảng tháng 4-5 và có thể đẻ nhiều lần trong năm. Lúc đó, loài này sẽ di cư về những vùng nước có độ mặn thấp và tập trung đông khi thủy triều dâng hoặc vào kỳ trăng non theo kinh nghiệm dân gian.
Tuy nhiên, tùy vào từng vùng khí hậu với điều kiện tự nhiên khác nhau cụ thể mà khoảng thời gian này có thể thay đổi nhưng nhìn chung không chênh lệch nhiều. Với loại cá Măng nuôi thả bè ngoài biển hoặc trong ao, bể thì chúng ta không cần chờ đến mùa sinh sản mới thấy chúng xuất hiện nhiều.
Cách bảo quản cá Măng luôn tươi ngon nhất
Muốn để loại cá này được lâu dài mà vẫn đảm bảo giữ nguyên được chất dinh dưỡng lẫn thơm ngon khi chế biến các bạn cần lưu ý những cách bảo quản sau:
Dùng muối để bảo quản cá tươi
Cách làm này được nhiều người lựa chọn để bảo quản cho thịt cá luôn tươi ngon, săn chắc cũng như giữ được độ ngọt. Sẽ có 2 phương pháp cụ thể cho chúng ta lựa chọn như sau:
- Ướp muối ướt: bạn cần hòa tan 55g muối diêm với 1 lít nước rồi cho ngâm ngập mặt cá Măng. Sau đó khoảng 6 giờ chúng ta sẽ đảo lên 1 lần để phần thịt có thể ngấm đều hỗn hợp trên. Thời gian ướp tối đa sẽ là 12 giờ thì vớt ra cho vào hộp đậy kín để bảo quản.
- Ướp muối khô: sau khi sơ chế sạch bạn cần dùng muối hột chà xát thật kỹ khắp thân cá từ trong ra ngoài. Tiếp đó chúng ta sẽ để ướp vài giờ rồi cho vào hộp để trong ngăn đông tủ lạnh.
Dùng tủ lạnh để bảo quản cá
Cách đơn giản nhất để chúng ta dễ dàng bảo quản cá Măng được lâu đó là bỏ vào tủ lạnh. Tuy nhiên để giữ được độ tươi ngon cho thịt, hạn chế tình trạng bị ôi thiu, hư hỏng không hề đơn giản, các bạn có thể làm theo các cách sau:
- Cách 1: sơ chế cá thật sạch, bỏ hết phần ruột và bụng và dùng hộp kín hoặc túi bọc thật kỹ rồi để trong ngăn đông của tủ lạnh.
- Cách 2: cho phần cá Măng đã sơ chế sạch vào một chiếc túi có khóa kéo. Tiếp đó, chúng ta cần đẩy hết không khí bên trong ra ngoài, gói kín lại để vào ngăn đông tủ lạnh.
- Cách 3: bọc kín cá đã qua sơ chế bằng giấy nhôm, tiếp đó dùng thêm một lớp túi bóng sạch nữa quấn xung quanh rồi để lên ngăn đông.
- Cách 4: dùng máy hút chân không cho cá đựng trong túi rồi đem bảo quản ở ngăn đông tủ lạnh.
- Cách 4: làm đông cá cùng với nước trong một khay to rồi dùng túi bọc kín lại, để vào ngăn đông.
Bảo quản cá Măng bằng chanh hoặc giấm
Với cách bảo quản này, chúng ta cũng cần sơ chế nguyên liệu cho sạch để tránh còn sót lại mùi tanh, hôi. Tiếp đó, bạn sẽ dùng một ít giấm ăn hoặc nước cốt chanh chà xát đều lên khắp phần mình cá để chúng không bị ươn. Tuy nhiên, muốn đến cá giữ được độ tươi ngon nhất mọi người nên chế biến luôn hoặc để thời gian nhiều nhất là khoảng 1-2 tiếng sau đó.
Dùng rượu trắng bảo quản
Rượu trắng là loại nguyên liệu phổ biến có công dụng khử mùi tanh và giữ được độ tươi ngon cho cá Măng sau khi đã sơ chế. Cách làm rất đơn giản, các bạn chỉ cần đổ một lượng nhỏ vào miệng chúng sẽ bảo quản tốt trong vòng từ 1-3 ngày.
Bảo quản cá tươi bằng giấy ướt
Có một cách khác cũng rất đơn giản để bảo quản cá Măng tươi lâu mà ít người biết tới là dùng giấy ướt. Do phần mắt của loài này luôn được tiếp xúc với nước nên các dây thần kinh tuyến trạng trên đó không bị đứt. Vì thế, khi chúng ta dùng giấy ướt đắp lên phần này sẽ giúp cá lâu chết hơn và tươi lâu.
Tuy nhiên thời gian để cá Măng duy trì sự sống tối đa chỉ từ 1-2 tiếng. Muốn món ăn khi chế biến luôn được tươi ngon, ngọt thịt mọi người nên chế biến sớm, hạn chế để quá lâu.
Cá Măng có thể làm được những món ăn đặc sắc nào?
Với ưu điểm săn chắc, ngọt thịt nên cá lăng có thể kết hợp với rất nhiều nguyên liệu khác nhau trong căn bếp Việt để tạo nên những món ăn vô cùng độc đáo, khác biệt, điển hình như:
Nấu canh chua
Vào những ngày thời tiết mùa hè oi ả mà chúng ta được thưởng thức bát canh chua thanh mát thì còn gì tuyệt vời hơn. Bạn chỉ cần chuẩn bị khoảng 700g thịt cá Măng cắt dọc phần thân ướp cùng với dấm, muối, và hạt nêm theo tỷ lệ 3:1:2 trong 25 phút. Đừng quên chúng ta phải có thêm một chút me chua cạo sạch lớp vỏ ngoài cùng hành lá cắt gốc, thái nhỏ.
Tiếp đó, các bạn cần sôi đun 1 lít nước với 2 quả me trong 10 phút rồi thả phần thịt cá Măng đã cắt sẵn vào cùng với 1-2 thìa muối nấu tiếp 15 phút. Khi chúng ta thấy cá gần chín sẽ cho nốt hành, 2 thìa hạt nêm vào nồi rồi nêm nếm lại sao cho phù hợp với khẩu vị của mình.
Kho ớt hiểm
Món này sẽ rất thích hợp để bạn dùng với cơm nóng trong những ngày đông giá rét. Cá Măng cần làm sạch và chặt thành từng khoanh tròn rộng chừng 1,5cm. Ớt hiểm cũng phải rửa sạch, bỏ cuống. Muốn món ăn ngon, ngấm gia vị các bạn cần ướp cá trước khoảng 15-20 phút với nước tương, muối, hạt tiêu, hạt nêm theo tỷ lệ 4:1:1:2.
Sau khi đảm bảo nguyên liệu đã ngấm gia vị bạn sẽ cho vào nồi với phần nước tương còn lại và 4 quả ớt, thêm 1 thìa đường, ½ thìa muối để kho cá Măng với mức lửa vừa. Khi nồi cá sôi lớn, chúng ta cần đun liu riu để tránh bị cháy nồi và đến khi hỗn hợp gần cạn thì tắt bếp.
Cá Măng nướng than
Với món này mọi người không cần chuẩn bị quá nhiều nguyên liệu, lại chế biến nhanh nhưng thành phẩm cho lên đĩa rất ngon. Cụ thể, cá Măng sau khi rửa sạch, loại bỏ hết nội tạng sẽ được bóp từ trong ra ngoài với chút rượu trắng, 2 thìa muối, gừng băm để ướp trong vòng 15 phút.
Bếp để nướng cần phải có than củi được làm nóng hồng liên tục. Tiếp đó, chúng ta sẽ đặt cá lên, phết thêm chút dầu ăn rồi nướng đến khi cả hai mặt đều chín vàng, vỏ giòn và sém là hoàn thành. Để tăng thêm độ ngon cho món ăn, các bạn sẽ chuẩn bị thêm một chén nước mắm tỏi ớt cay chấm cùng.
Cá Măng chiên giòn
Để làm món này, các bạn cần lọc lấy thịt cá Măng cho vào bát tô cùng với nước mắm, nước cốt chanh, ½ muối, hạt nêm theo tỷ lệ 3:1:½:1 cùng một chút ớt băm nhuyễn trộn đều trong 20 phút.
Muốn món ăn được giòn chúng ta sẽ cho lượng vừa phải dầu ăn và 1 thìa bột mì vào chảo, khuấy đều rồi đun cho thật nóng. Lúc chiên cá mọi người cần đun ở lửa vừa phải và lật mặt khi đã chín vàng nhưng bên trong vẫn mềm ngọt là thành công.
Nhận diện cá Măng theo từng thể loại và hình dáng
Mỗi vùng khí hậu với điều kiện tự nhiên khác nhau sẽ sản sinh ra dòng cá Măng riêng. Được biết trên thế giới hiện nay đang có hai loại chính là sống trong các vịnh biển hoặc ở sông.
Với loại sống trong các vịnh biển sẽ có thân dài và dẹp bên, đầu to, mõm tù và tròn, bao phủ mắt là một lớp mỡ dày. Lỗ mũi của chúng khá cách xa nhau, miệng nhỏ ở phía trước, không có răng, không có râu, hàm trên hơi thô, khe Măng rộng vừa phải.
Thêm vào đó, phần lưng cá Măng có màu xanh lục, lường và bụng màu trắng, ở các phần vây có viền đen. Những con trưởng thành có thể dài từ 0,5-1,5m và nặng từ 5-12 kg. Bạn chỉ có thể thấy nó xuất hiện nhiều vào mùa sinh sản ở những vùng nước ấm, nhiệt độ thấp ở các biển nhiệt đới từ Thái Bình Dương đến Ấn Độ Dương.
Còn với loài nước ngọt có màu xanh lam nhạt hoặc xanh xám. Chạy dọc phần thân của chúng là một đường trắng bạc cùng hệ thống vây đen. Loại cá Măng này sẽ nhỏ hơn và nhẹ hơn 1 chút so với cá sống trong các vịnh biển. Tại Việt Nam nó xuất hiện khá nhiều ở khu vực sông Đà hoặc được nuôi nhốt.
Giá cả của cá Măng khá ổn định
Loại thực phẩm giàu dinh dưỡng này được coi như đặc sản hiếm có nên giá cả của nó luôn ở mức cao và dễ dàng tiêu thụ trên thị trường. Trung bình với loại nuôi nhốt sẽ giao động từ 200.000 – 220.000 đồng/kg. Còn muốn thưởng thức tự nhiên chúng ta có thể phải trả từ 250.000 – 300.000 đồng.
Nhìn chung giá cả của cá Măng này khá ổn định, kể cả những năm mất mùa vẫn có thể sử dụng loại nuôi nhốt vẫn có thể đáp ứng được nhu cầu cung cấp cho thị trường. Tuy nhiên chất lượng thịt, độ béo và săn chắc sẽ không được như những con trong tự nhiên. Nếu muốn ăn loại này mọi người cần chờ đến mùa chúng sinh sản bắt đầu từ khoảng tháng 4-5 kéo dài nhiều lần cho đến năm sau.
Lời kết
Như vậy, những thông tin được chia sẻ trên đây đã giúp bạn đọc có thêm hiểu biết cơ bản về cá Măng. Mong rằng chúng ta sẽ nhanh chóng tìm được cách chế biến hay ho về chúng để bổ sung thêm món ăn ngon cho bữa ăn của gia đình mình luôn đáng nhớ.
