Việt Nam với số lượng sông ngòi kênh rạch chằng chịt, đường bờ biển dài là nơi cư ngụ của nhiều sinh vật nước ngọt và nước lợ có giá trị kinh tế cao. Nổi bật nhất trong số đó phải kể đến cá chìa vôi loại thuỷ sinh mang đặc tính sinh sản thú vị và giá trị dinh dưỡng cao. Để có cái nhìn tổng quan về loại cá độc đáo này mời bạn đọc tham khảo nội dung sau đây.
Cá chìa vôi là đặc sản của tỉnh nào?
Cá chìa vôi hay còn được gọi là chìa vôi biển chúng sở hữu cái tên khoa học khá dài Proteracanthus sarissophorus thuộc họ Ephippidae. Sinh vật này thường được phân bổ ở các nước Đông Nam Á như: Philippines, Campuchia, Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Singapore. Ở nước ta chìa vôi biển sinh sống chủ yếu ở khu vực phía nam mà cụ thể là ở huyện Nhà Bè, thành phố Hồ Chí Minh.
Chìa vôi biển được phát hiện tại vùng ngã ba Cửa Soài Rạp, huyện Nhà Bè thuộc vùng nước xoáy, nơi hợp lưu của sông Sài Gòn và sông Đồng Nai giao thoa của dòng nước mặn và nước ngọt tạo thành nước lợ. Điều đặc biệt là suốt từ bắc vào nam trên dải đất hình chữ S này chỉ có vùng sông Nhà Bè là có cá chìa vôi. Vì vậy chìa vôi biển cũng chính là đặc sản nức tiếng làm siêu lòng du khách khi đến với huyện Nhà Bè.
Tuy nhiên việc “kén chọn chỗ ở” chỉ xuất hiện ở vùng ngã ba Cửa Soài Rạp, huyện Nhà Bè đang khiến cho chìa vôi biển đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Đặc biệt khi nhu cầu sử dụng các món ăn từ loài cá này ngày càng tăng cao thì nỗ lực bảo tồn lại càng cần được nâng cao hơn nữa.
Đặc tính sinh sản riêng của cá chìa vôi
Chìa vôi biển được xếp vào loài sinh vật có tập tính sinh sản dị biệt khi trách nhiệm mang thai cao cả lại thuộc về con đực con đực. Để biết thêm về tập tục sinh nở ạ kỳ ở sinh vật này mời bạn đọc đến với đoạn nội dung ngay sau đây.
Đặc điểm hình dáng của chìa vôi biển
Trước khi đi sâu vào khám phá tập tính sinh sản lạ kỳ của loài cá này chúng ta cùng lướt qua hình dáng bên ngoài của chìa vôi biển đã nhé. Chiều dài thân cá đạt mốc tối đa có thể lên tới 32,5 cm với các bộ vây lưng, vây hậu môn sắc nhọn xung quanh. Chìa vôi biển sở hữu thân hình thuôn dài và ép dẹp trông khá giống cá diêu hồng, với chiều sâu cơ thể 48-53% chiều dài tiêu chuẩn.
Phần đầu của cá chìa vôi có chiều dài 27-29% SL với cái miệng ở gần tận cùng, hàm trên không hơi nhô ra phía trước hàm dưới. Răng của sinh vật này cũng vô cùng đặc biệt không mọc trên xương lá mía hoặc vòm miệng mà chỉ có các dải răng ba chỏm thanh mảnh, dẹt, chỏm giữa hơi dài hơn hai chỏm bên.
Chìa vôi biển sống ở độ nước sâu chúng khá thích sự tĩnh lặng nhưng đối nghịch với đó lại là tính ăn mồi khá tạp. Loài cá này có thể ăn được các mồi câu làm từ ruột gà, ruột vịt, thịt bò,…. Và con cá nặng nhất bắt được cho đến nay đã được ghi nhận với khối lượng lên đến 14kg.
Sinh sản kỳ là ở cá chìa vôi
Trong thế giới động vật nghĩa vụ mang thai thiêng thường thuộc về con cái tuy nhiên vẫn có một số sinh vật đi ngược lại xu thế. Chìa vôi biển chính là một trong những cái tên như thế. Sau quá trình giao phối chìa vôi được đực sẽ thực hiện nghĩa vụ mang thai cao cả thay cho “bạn tình” của mình quả là những ông bố tuyệt vời phải không nào. Sở dĩ chúng có thể làm được như vậy là bởi vì:
- Trong cơ thể cá chìa vôi đực có chứa một loại gen vô cùng đặc biệt có tên là patristacin giúp chúng có thể mang trứng một cách dễ dàng.
- Bên cạnh đó Chìa vôi được với một số loại gen đặc biệt trong cơ thể giúp chúng có thể điều hoà lượng muối có trong phần ổ bụng để phù hợp với quá trình mang thai.
- Đặc biệt ở cơ thể con chìa vôi đực còn có một bộ phận túi chuyên biệt chỉ để dựng trứng trong quá trình mang thai.
Với những đặc điểm dị biệt như vậy dường như cá chìa vôi đực và cái đã hoá đổi vị trí cho đối phương. Công việc mang thai và sinh nở cần sự khéo léo lại thuộc về con đực tạo nên sự đa dạng và phong phú trong thế giới tự nhiên.
Chất lượng dinh dưỡng của cá chìa vôi trong mỗi bữa ăn
Các loại thuỷ hải sản mang luôn chứa thành phần dinh dưỡng cao dễ chế biến vì vậy mà chúng thường xuyên xuất hiện trong các bữa cơm của gia đình Việt. Tuy nhiên để biết tường tận các hàm lượng dinh dưỡng trong từng sản phẩm thì không phải ai cũng có thể nắm được. Nội dung sau đây chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn đọc các thành phần dưỡng chất nổi bật có trong chìa vôi biển.
Chìa vôi biển chứa Vitamin B6, E và niacin
Theo các nhà nghiên cứu trong cơ thê cá chìa vôi có chứa lượng hàm lượng vitamin B6 và E khá cao. Chúng có tác dụng tốt trong việc kiểm soát nồng độ homocysteine cao trong máu giúp giảm hẳn nguy cơ mắc các bệnh về tim và mạch máu. Đặc biệt vitamin B6 có tác dụng hỗ trợ điều trị rất tốt căn bệnh thiếu máu sideroblastic hay còn được gọi với cái tên dân gian là thiếu máu di truyền.
Cá chìa vôi với hàm lượng B6 và E cao giúp giảm tình trạng ốm nghén ở phụ nữ khi mang thai. Ngoài việc giảm tình trạng mệt mỏi do nghén khi mang thai loài cá này còn rất tốt cho hội chứng Hội chứng PMS (tiền kinh nguyệt) ở phái đẹp và hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh thần kinh ngoại biên.
Omega 3 trong cá chìa vôi
Hầu như loài cá nào cũng có chứa Omega 3 tuy nhiên thành phần này lại chiếm tỷ lệ khá cao ở loài chìa vôi biển. Đây được xem là một loại axit béo không nó có công dụng rất tốt cho sức khỏe con người trong việc ngăn ngừa các chứng bệnh tim mạch, huyết áp, đông máu, xơ vữa, sưng viêm,… Đặc biệt chúng có công dụng rất tốt trong việc cải thiện giấc ngủ.
Chất DHA và EPA trong cá chìa vôi
Từ xưa cha ông ta đã quan niệm rằng ăn cá sáng mắt và thông minh điều này quả không sai vì trong cá đặc biệt là chìa vôi biển có thành phần DHA và EPA khá cao. Với tần suất sử dụng máy tính và điện thoại nhiều như hiện nay để giữa được đôi mắt sáng khỏe thì việc bổ sung thêm DHA từ tự nhiên là vô cùng cần thiết cá chìa vôi chính là một trong những ưu tiên hàng đầu lúc này.
Không chỉ giúp cho mắt sáng mà hàm lượng DHA và EPA trong chìa vôi biển còn giúp chúng ta có làm da căng bóng mịn màng. Đặc biệt đối với làn da dầu, mụn nhọt thì việc bổ sung EPA có tác dụng cải thiện và phục hồi đáng kể sau một thời gian sử dụng.
Ngoai ra cá chìa vôi còn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng khá như canxi, sắt, kẽm, chất đạm,… Các chất dinh dưỡng này giúp bồi bổ cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch, tăng trí thông minh, phát triển hệ cơ xương ở trẻ nhỏ.
Mua bán cá chìa vôi tại vùng chợ nào?
Chìa vôi biển với các tập tính sinh sản lạ kỳ cũng như giá trị dinh dưỡng cao đang được xem là mặt hàng đắt đỏ và hầu như ít xuất hiện ở các chợ và giá cũng có phần nhỉnh hơn các loại cá thông thường khá như: cá nục, cá thu, cá chim, cá quả,…. dao động từ 500-700 nghìn đồng với mức giá không hề rẻ như vậy chìa vôi biển thường xuất hiện tại các nhà hàng, quán ăn sang trọng để phục vụ các thực khách
Tất nhiên là không phải cá chìa vôi biển chỉ được nhập cho các nhà hàng mà chúng vẫn có mặt tại các chợ đầu mối, cửa hàng chuyên kinh doanh hải sản tươi sống. Nếu đang cư trú ở thành phố Hồ Chí Minh bạn có thể ghé mua chìa vôi biển tại: Hải sản Ông Giàu, Hiếu Hải sản,… Còn ở Đà nẵng loại ca này được bán tại chợ đầu mối Bình Điền, chợ hải sản Thanh Khê Đà Nẵng, cảng cá Thọ Quang Đà Nẵng.
Khả năng xuất khẩu cá chìa vôi ra thế giới
Chìa vôi biển là loài cá mang lại giá trị kinh tế cao cho người nuôi trồng. Tuy nhiên giá trị của chúng sẽ còn được tăng thêm rất nhiều lần nữa khi được vươn tầm xuất khẩu ra thế giới.
Tiềm năng xuất khẩu cả cá chìa vôi
Với hàm lượng chất dinh dưỡng cao cũng như dễ chế biến chìa vôi biển rất được ưa chuộng trên thị trường thuỷ hải sản trong và ngoài nước. Đối với các quốc gia châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ,… rất chú trọng các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng có nguồn gốc từ tự nhiên vì vậy việc cá chìa vôi vươn tầm ra châu lục và thế giới đến tay người tiêu dùng là hoàn toàn có khả năng.
Những bài toán khi xuất khẩu chìa vôi trên thị trường toàn cầu
Giá trị của những chú cá chìa vôi sẽ tăng gấp nhiều lần khi có mặt tại các các gian hàng, siêu thị ở nhiều quốc gia trên thế giới làm giàu cho ngư dân từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên để có thể mang đặc sản huyện Nhà Bè đến tay người tiêu dùng thế giới chúng ta cần giải quyết những bài toán nan giai sau:
- Ổn định nguồn cung cấp: Chìa vôi biển có tập tính sinh sản khá dị biệt thêm vào đó là việc “kén” môi trường sống nên tỷ lệ nuôi trồng loại cá này đang còn thấp mà chủ yếu là đánh bắt từ tự nhiên nên nguồn cung không ổn định. Giải pháp nghiên cứu xây dựng giống tốt, khai thác nguồn gen trội để tạo ra các thế hệ F1 có chất lượng.
- Đảm bảo chất lượng sản phẩm: Các nước Châu Âu, Nhật Bản, Mỹ,… được đánh giá là thị trường khá khó tính đặc biệt trong việc kiểm định thực phẩm. Vì vậy các sản phẩm cá chìa vôi xuất khẩu phải đảm bảo sự đồng đều về chất lượng cũng như các hoạt chất trong cá theo quy định của nước sở tại.
Kết luận
Bài viết trên đây chúng tôi đã giới thiệu đến bạn đọc loạt thông tin hấp dẫn về cá chìa vôi. Với các giá trị dinh dưỡng tuyệt vời và các tập tính sinh sản đặc biệt chắc chắn loại cá này sẽ còn là tâm điểm chú ý trong thời gian tới.
